SON DAKİKA! 3.600 VE 5.400 prim gününü tamamlayanlar için de erken emeklilik imkanı bulunuyor. Yıllarca çalışma hayatının içinde yer alan milyonlarca çalışan emeklilik hayali kuruyor. Çalışanların emeklilik şartları prim gün sayısı ve diğer şartlara bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Bilindiği üzere EYT düzenlemesi için detaylar belli oldu. Kapsam içinde yer almayanlar ise emeklilik şartlarını sorguluyor. İşte, EYT'siz emeklilik için şartlar!
4A, 4B ve 4C kapsamındaki sigorta kollarından birine mensup olarak çalışanların 3600 günden emekli olmak için sigorta başlangıç tarihinin 09.09.1999 ve öncesine ait olması gerekir. Bu tarihten sonra sigortalandırılan kişilerin 3600 günden emekli olması söz konusu değildir.
3600 prim günü ödemesinin SGK'ya yapılmış olması ve 15 yıllık sigortalılık süresinin tamamlanması şarttır. Bu iki şart 09.09.1999- 30.04.2008 tarihleri arasında tamamlanmalıdır.
Prim süresi ve prim ödemelerinin ek olarak yaş şartlarının yerine getirilmesi lazımdır.
9.09.1999 ve öncesinde ilk kez sigortalandırılanlardan 31.12.2011 tarihinden önce 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim günün dolduran erkek sigortalılar 55 yaşında; kadınlar sigortalılar ise 54 yaşında emekli olmaya hak kazanırlar.
9.09.1999 ve öncesinde ilk kez sigortalandırılanlar arasında yer almasına rağmen 31.12.2011 tarihine kadar 3600 prim günü ödemesini doldurmamış olan erkek çalışanlar 59 yaşında, kadın çalışanlar ise 58 yaşında emekli maaşlarını alabilirler.
Kadın Çalışanlar Yaş Haddinden Ne Zaman Emekli Olabilirler?
3600 günden emekli olmak için sigorta girişi tarihi şartını yerine getiren kadın çalışanların 15 yıllık sigortalılık süresi ve belirlenen prim gününü doldurma tarihleri emeklilik yaşlarını belirler:
24 Mayıs 2002- 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında 52 yaşında,
24 Mayıs 2005- 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında 54 yaşında,
24 Mayıs 2008- 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında 56 yaşında,
24 Mayıs 2011 tarihinden sonra 58 yaşında
Erkek Çalışanlar Yaş Haddinden Ne Zaman Emekli Olabilirler?
3600 günden emekli olmak için sigorta girişi tarihi şartını yerine getiren erkek çalışanların 15 yıllık sigortalılık süresi ve belirlenen prim gününü doldurma tarihleri emeklilik yaşlarını belirler:
24 Mayıs 2002- 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında 56 yaşında,
24 Mayıs 2005- 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında 57 yaşında,
24 Mayıs 2008- 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında 58 yaşında,
24 Mayıs 2011- 23 Mayıs 2014 tarihleri arasında 59 yaşında,
24 Mayıs 2014 tarihinden sonra 60 yaşında
15 YIL VE 3600 GÜN
1. ÇOCUKLAR AVANTAJ: Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor.
Böylece yaşı ve yılı dolmuş bir anne 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan önce doğmuş olması.
2. ASKERLİK ÖNE ÇEKER: Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor.
Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
3. 10 YIL PRİM YETİYOR: Kısmi emeklilik de denilen yöntemde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60'tan başlıyor.
Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e, yıl şartı 25'e çıkıyor.
4. YÜZDE 60 RAPOR YETER: Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak malulen emekli olabiliyor. En az 1800 gün prim yeterli oluyor.
5. VERGİ İNDİRİMİ YAŞI KALDIRIR: Engelli çalışanlar en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
6. YIPRANAN KAZANIR: Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor.
7. ANNEYE PRİM VAR: Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin de 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre yaş şartından da düşülüyor.
1- Erken yaşlanma nedir, kimleri kapsıyor?
Geçen yıl Eylül ayında yürürlüğe giren düzenlemeye göre, yaşlılık aylığı bağlanması için yaş dışındaki diğer şartları taşıyan, 55 yaşını dolduran sigortalılardan "Algı, bellek, soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma, fizyolojik ve psikolojik yaşlanma" hali tespit edilenler erken yaşlanmış sayılıyor. Bunun tespitinde nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp, iç hastalıkları, kardiyoloji, göğüs hastalıkları başta olmak üzere ilgili branşların düzenlediği sağlık kurulu raporları dikkate alınıyor.
2- Başvuru başta olmak üzere emekli aylığı için süreç nasıl işliyor?
Koşulları taşıyanların malulen emeklilikte olduğu gibi SGK müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Kurum, yaş, prim günü şartlarının yeterli olduğunu tespit ederse Sağlık Kurulu raporu için hastaneye sevk eder.
Hastanede muayene, tetkik, tahlil, kontroller yapıldıktan sonra düzenlenen rapor SGK'ya gönderilir. SGK Salık Kurulu raporu, tıbbi belgeleri inceledikten sonra erken yaşlanmanın tespiti halinde emeklilik işlemleri başlatılır.
3- Erken yaşlılıkla emeklilikte özel hastane raporları da geçerli mi?
Erken yaşlanma halinin olup olmadığına kamu hastanelerince düzenlenen raporlar esas alınarak SGK Sağlık Kurulu'nca karar veriliyor.
Erken yaşlanma şartlarının oluşmadığı yönündeki Kurul kararına itiraz etmek mümkün. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararları ise SGK Sağlık Kurullarını bağlıyor. Kurulun itirazı reddi durumunda Kurum işlemlerine karşı iş mahkemesine dava açılabilir.
4- Memurlar da erken yaşlanma hakkından yararlanabilir mi?
Erken yaşlanma emekliliği 1 Ekim 2008'e kadar sadece SSK'lılar için uygulanıyordu. Bu tarihten sonra bütün çalışanları kapsayacak şekilde genişletildi. SGK genelgesiyle memurların da bu haktan yararlanabilecekleri hükmüne yer verildi.
5- Bu kapsamda erken emekli olma şartları neler?
Erken yaşlandığı belirlenenler yaş ve prim yönünden büyük avantaj elde ediyor. 55 yaşını doldurup, uzun vadeli sigorta kolları primi bildirimi olan, 5400 prim gününü tamamladığında emekliliğe hak kazanır.
Bağ-Kur sigortalılarının ayrıca sigortalılık nedeniyle prim ve prime ilişkin herhangi bir borcunun olmaması gerekiyor. Mevcut durumda 58 yaşında emekli olabilecek bir çalışan erken yaşlanma ile 55 yaşında emekliliğe hak kazanacak.
6- Herhangi bir engelli durumun olmaması emekliliği etkiler mi?
Erken yaşlanma nedeniyle emeklilik için herhangi bir engellilik durumunun olması gerekmiyor. Yüzde 40 veya daha fazla engeli olanların malulen emeklilik hakları bulunuyor.
7- Emekli aylığı bütün sigorta türleri açısından aynı mı hesaplanıyor?
Emekli aylığının hesabında prim ödenen bütün günler dikkate alınır. Memur, işçi, kendi adına çalışan için farklılık gösteriyor. Sigortalılık geçmişinde farklı kurumlarda çalışırken ödenen primler emekliliği ve alınacak maaşı da doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.
8- SGK ücret bildirimim düşük gösterildiği için itiraz edip emekli maaşımı artırabilir miyim?
Aldığınız brüt ücret ile SGK'ya bildirilen kazançları e-devlet üzerinden kontrol edebilirsiniz. Eğer ücret bildirimi düşükse işverenden bunun düzeltilmesini talep edebileceğiniz gibi, bildirim konusunda hizmet tespit davası açma hakkınız da bulunuyor.
9- Bakmakla yükümlü olunan çocuk, eşin bulunması emekli aylığını artırır mı?
Emekli dilekçesi verirken tahsis formunda bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine çocuk sayısı, eşi belirtmeyi unutmayın. Bu emekli aylık bağlama oranını etkileyen önemli bir unsur.