Emekli olmayı isteyen milyonlarca vatandaşın beklediği EYT yasasında gözler aralık ayına çevrildi. EYT ile ilgili son dakika gelişmeleri yakından takip edilirken masadaki formüller ve staj girişi konusunda tartışmalar gündemdeki yerini koruyor. Emekli olmak isteyen çalışanlar, yasa gereği belli bir yaşı doldurmaları, belli bir gün sayısınca prim ödemeleri gerekiyor. Sigorta başlangıcından sonra kadınlar için 20, erkekler içinse 25 senenin doldurulmasıyla emeklilik hakkı doğuyor. Bu kapsamda yaş, prim ve sigortalık gününü doldurma gibi şartları tamamlayanlar emekli olabilirken bazı durumlarda bu süreler düşürülerek farklı emeklilik seçenekleri oluşabiliyor. Burada önemli kriterlerden birisi 3600 iken erken emeklilik yolları ve EYT son durum hakkında tüm detayları haberimizde derledik. İşte merak edilenler…
EYT’SİZ ERKEN EMEKLİLİK FIRSATI!
Emekli olmak çalışma yılını ve primini dolduran tüm çalışanların yasal hakkı. Emekli olmak için yasada yer alan bazı şartları taşımak gerekiyor. Yasada belirlenen bu şartları yerine getirenlere emekli olmak için fırsat doğuyor ancak yapılan bazı değişiklikler çalışanların önüne engel olarak çıkıyor. Prim gün sayısı ve sigortalı olma gününü tamamlayan ancak yaşa takılan çalışanlar emekli olamıyor. Milyonlarca çalışanın madur olmasına neden olan bu durumla alakalı EYT yasa çalışmaları sürüyor.
8 Eylül 1999'dan önce sigorta girişi olanlar 3600 günle 15 sene sigortalı olma gününü tamamladıklarında yaş şartından emekli olma hakkı kazanıyor. Eylül 1999 ve öncesi sigorta başlangıcına sahip olanlar 15 yıllık hizmet süresi, 3.600 prim gününü tamamladığında emekliliğe hak kazanan çalışan kıdem tazminatını talep ederek işten ayrılabilir.
Yasada belirlenen hizmet süresi ve prim gününü dolduran çalışanın kıdem tazminatını talep ederek işten ayrılması mümkün. Nasıl mı? Söz konusu çalışan; Mayıs 2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini dolduran kadın çalışan 50, erkek de 55 yaşında emekli aylığına hak kazanıyor. 3600 gün yaşlılık, ölüm, malullük sigortaları primi ödeyenler istekleri halinde emekli olabiliyor.
15 YIL KESİNTİSİZ ÇALIŞAN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar; 15 yıl sigortalık süresi, 3.600 gün prim ödeme şartı ve yaş koşulunu yerine getirenler emekli olma hakkı kazanır.
Yaş şartı yasada belirtilen hizmet süresi ve prim gün sayısının tamamlandığı tarih esas alınarak belirleniyor. Bu tarihe göre de kademeli olarak erken yaşlarda emekli olma avantajı bulunuyor.
Prim gününün tamamlandığı tarih kaç yaşında emekli olunacağını belirleyen etkendir. Söz konusu çalışanın emekli olabilmesi için kadınların 50, erkeklerin de 55 yaşını tamamlaması gerekiyor.
15 YILLIK MEMUR EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Emekli Sandığı Kanunu'na göre, sakatlıkları nedeniyle göreve alınanlardan en az 15 yıl hizmeti bulunanlar istekleri halinde emekli aylığına hak kazanabiliyor.
İlk sigortası 1999'dan önce olanlar bu süre ve prim günü doldurduğunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ancak kıdem tazminatında staj sigortası başlangıç tarihi dikkate alınmıyor.
15 YILLIK SÜRE VE PRİMİ 2002'DE DOLDURAN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
23 Mayıs 2002'de 15 yılını dolduran kadın çalışan 50, erkek çalışan 55 yaşını doldurduysa 3600 gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları ödendiyse istekleri halinde yaşlılık aylığı almaya hak kazanır.
24 Mayıs 2002 ile 23 Mayıs 2005 arasında koşulları yerine getiren kadın çalışan 52, erkek çalışan 56 yaşını doldurmaları koşulu ile emekli olabilir.
Sigorta başlangıcı Kasım 1981 tarihi ve öncesi olan kadın çalışan 50, Kasım 1976 öncesi erkek çalışan sigortalıysa 55 yaşında 3600 günü doldurmaları koşuluyla emekli olabilir.
İHBAR SÜRESİNE UYMAK ZORUNLU MU?
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin işçi tarafından feshinde belirtilen haklı sebeplerden herhangi biri nedeniyle işten ayrılan ihbar süresine uymak zorunda değil.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE SÜRE DOLDURULABİLİR Mİ?
SSK statülü çalışanlarda 15 yıl, 3600 günle emeklilik imkânından 8 Eylül 1999 öncesi işe girenler yararlanabiliyor.
Askerliğini sigorta başlangıcından önce yapanlar borçlanmaları durumunda (Başlangıcı Eylül 1999 öncesi, yaş şartını yerine getirmeleri halinde) 15 yıl 3600 günle emeklilik imkanından yararlanabilir.
Yıpranma payı olan mesleklerde çalışanlar için ödenen primler de daha fazla kabul ediliyor, yaş şartından indirim yapılıyor.
BAKAN BİLGİN'DEN YENİ EYT AÇIKLAMASI
EYT'lilerin durumuyla ilgili çalışmaların ne aşamada olduğunun sorulması üzerine Bilgin şunları söyledi:
"Biz 1999 öncesi işe girmiş olanların yaş sorunu yüzünden emeklilikte karşılaştıkları sorunun çözümüne dönük düzenleme hazırlığı içerisindeyiz. Bu tek tip bir düzenleme. Bazı televizyonlarda uzman diye elinde kalemle hesaplamalar yapıyorlar, bu rakamlar onlar açısından maalesef doğru değil. Ellerinde veriler yok. Bütün çalışanların yaşı, günü ve prim sayısı gibi tüm veriler elimizde. O gerçek veriler üzerinde çalışıyoruz. Aralık ayında bunu Meclise intikal ettireceğimizi kamuoyuna açıkladık ve sayın Cumhurbaşkanı'mıza da bu konuda bilgi verdik."
Staj ve çıraklık dönemi sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Bilgin, "Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem." yanıtını verdi.
EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Bilgin, bu düzenlemenin ayrıntılarını gerekli hesaplamaların ardından kamuoyuyla paylaşacaklarını dile getirdi.
"TAMAMLADIK DİYEBİLİRİM!"
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen Kabine Toplantısı'nın ardından EYT'de son durum açıklamasında bulundu. Bakan Bilgin, "Çalışmamız son aşamasında. Tamamladık diyebilirim. Aralık ayında bir basın toplantısıyla etraflıca kamuoyuyla paylaşacağız. Çalışmamız teknik olarak bitti, Cumhurbaşkanımıza sunacağız. Sayın Cumhurbaşkanımızla paylaştıktan sonra onu Meclis'e intikal ettiririz."
"ARALIK AYINDA AÇIKLANACAK!"
Bakan Bilgin; taşeron işçiler, geçici işçiler, sözleşmeli personel ve EYT çalışmalarının Aralık ayına kadar tamamlanarak kamuoyuna duyurulacağını ve Meclis takvimine alınacağını ifade etti.
MHP GRUP BAŞKANVEKİLİNDEN EYT AÇIKLAMASI!
EYT konusunda dikkat çeken bir açıklamalarda bulunan MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) defterini, bu yasama yılında, bir daha açılmamak üzere en iyi şekilde çözerek kapatacağız." dedi.
Akçay, "EYT En geç aralık ayının sonunda, en kötü ihtimalle yeni yılın ilk haftası Meclis'ten EYT geçer. Ama biz, Aralık ayının son günlerinde bunu yasalaştırmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.
EYT'DEN KAÇ KİŞİ YARARLANACAK?
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Jülide Sarıeroğlu, Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi ile ilgili olarak;
"Bu düzenleme yapıldıktan sonra ilk etapta emekli olacak kişi sayısı 1 milyonun üzerinde. Dosya bazlı yaklaşık 12.5 milyon emeklimiz var. İlk etapta 1.5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak.
Yaklaşık 3-4 milyon arasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz.
Hepsi bir anda olmayacak. Tabii detaylar için en doğru ağız Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız, benim de hocam olan sayın Vedat Bilgin olacak." ifadelerini kullandı.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR 2022 EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinde önce ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan, prim ve yıl koşullarını sağladığı halde yaş şartını bekleyen sigortalıları kapsıyor. 8 Eylül 199'dan önce sigorta girişi olanlar için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi koşulu bulunuyor.
KADEMELİ EMEKLİLİK OLACAK MI?
Yıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri bekleniyor. Yaş ve yıl koşulunu sağlayan herkes düzenlemenin çıkmasının ardından emeklilik hakkı kazanacak. Bu kişilerin yaş ve prim gün sayısına göre kademeli olarak emekklilk yolunun açılması bekleniyor.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLARA ALT SINIR GELECEK Mİ?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinde kıdemeli olarak geriye çekilme ihtimaller arasında yer alırken bir yaş sınırının getirilmesi de konuşulanlar arasında yer alıyor. Daha önce 50 yaş formülü gündeme gelmişti, yeni bir yaş sınırının getirilmesi halinde emeklilik yıl ve prim şartını dolduranların belirlenen yaşı beklemeleri gerekecek.